تلاش برای عضویت سوئد و فنلاند بیشتر محتمل است که به صف بندی های در حال شکل گیری در قطب شمال مربوط باشد؛ جایی که این دو کشور در کنار نروژ، دانمارک، کانادا، آمریکا، روسیه و چین، اعضای شورای قطب شمال را تشکیل می دهند و با عضویت سوئد و فنلاند، ناتو اکثریتی غالب در اداره قطب شمال خواهد یافت.
به گزارش پردیس امروز از خبرآنلاین رجب طیب اردوغان در فراکسیون پارلمانی حزب عدالت و توسعه نظر مثبت خود را در مورد پیوستن فنلاند به ناتو اعلام کرد. وی با اشاره به سوزاندن قرآن توسط یک سیاستمدار افراطی سوئدی گفت : «ما تا زمانی که قرآن را پاره کنند و بسوزانند، نمی توانیم به عضویت سوئد در ناتو بله بگوئیم». اردوغان افزود: «دولت سوئد نیازی ندارد که درباره حقوق و آزادی با ما صحبت کند. اگر واقعا به حقوق و آزادی احترام می گذارید، ابتدا باید به جمهوری ترکیه یا اعتقادات مذهبی مسلمانان احترام بگذارید. این احترام را قائل نباشید، متاسفم، شما هیچ حمایتی از ما در رابطه با عضویت در ناتو نخواهید دید».
اردوغان با اشاره به اینکه سوئد نسبت به خواسته های ترکیه بی توجه است، خطاب به مسئولان این کشور گفت: «ما به نخست وزیر سوئد توضیح دادیم که چه کاری باید انجام شود. آنکارا یک لیست ۱۲۰ نفره به سوئد داده است. اگر شما این افراد را به ما تحویل ندهید، نباید ما را سرزنش کنید». گفتنی است در پی حمله روسیه به اوکراین سوئد و فنلاند سیاست بی طرفی را کنار گذاشته و خواستار پیوستن به ناتو شدند اما از آنجائی که الحاق به ناتو مستلزم حمایت همه جانبه ۳۰ عضو است ترکیه، متحد مهم ناتو، از این موقعیت برای گرفتن امتیاز از شرکای غربی استفاده کرده است.
ترکیه از سوئد چه می خواهد؟
ترکیه از سوئد می‌خواهد شبه‌نظامیان کُرد و کودتاچیان مظنون تحت تعقیب ترکیه را تحویل دهد و از حمایت اعضای حزب پ‌ک‌ک دست بردارد. پیش از این هلسینکی، استکهلم و آنکارا توافقنامه‌ای سه جانبه امضا کرده اند تا به نگرانی‌های اردوغان در مورد پناهجویان حزب پ‌ک‌ک در فنلاند و سوئد رسیدگی شود.
اگرچه آنکارا در ماه دسامبر گذشته از نحوه رسیدگی سوئد به نگرانی‌های امنیتی خود ابراز رضایت کرد، اما دولت اردوغان همچنان به فشار برای دریافت امتیازات بیشتر ادامه داده است. یکی از درخواست‌های کلیدی از همان ابتدا، استرداد تعدادی از افراد بود که به گفته ترکیه با کودتای نافرجام ۲۰۱۶ ارتباط دارند.
چرا ترکیه راضی نمی شود؟
آنکارا از زمانی که دادگاه عالی سوئد از استرداد روزنامه‌نگاری که متهم به داشتن ارتباط با فتح الله گولن است، ممانعت کرد، کم کم مواضع خود را در مورد پیوستن سوئد به ناتو سخت تر کرد. در ماه ژانویه، پس از آن که معترضان در استکهلم عروسک وارونه اردوغان را به نمایش گذاشتند، تنش ها دوباره شعله ور شد. به دنبال آن یک نسخه از قرآن در نزدیکی سفارت ترکیه سوزانده شد که خشم ترکیه و دیگر کشورهای مسلمان را برانگیخت. سوئد اصرار دارد که تمام تلاش خود را برای احترام به توافق ژوئن انجام داده است، اما ترکیه می گوید که سوئد در این توافق کوتاهی کرده است. سوئد از جمله کشورهایی است که برای حقوق بشر و حقوق اقلیت‌ها ارزش زیادی قائل است این سیاست باعث شده است که حدود صد هزار کرد در این کشور زندگی کنند که برخی از آنها از اعضای حزب پ‌ک‌ک هستند درست به همین دلیل اردوغان سوئد را محل لانه سازی سازمان های تروریستی نامیده است.
اهمیت پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو
سازمان پیمان آتلانتیک شمالی یا ناتو، مهمترین ستون دفاعی اروپا و آمریکای شمالی در برابر اتحاد شوروی بود که بعد از فروپاشی آن به نمادی از برتری نظامی و انسجام درونی غرب تبدیل شد. در حالیکه در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ به نظر می رسد که سرمای بی سابقه ای بر روابط دو سوی آتلانتیک حاکم شده، امانوئل مکرون از مرگ مغزی ناتو سخن گفت. اما بعد از حمله روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ یکبار دیگر این سازمان جان تازه‌ای گرفت. علاوه بر کمک های تسلیحاتی ناتو به اوکراین، گسترش آن با عضویت فنلاند و سوئد که در هفتاد سال گذشته به موضع بی طرفی خود پایبند بودند می تواند نشانه ای از تحرکات آینده این سازمان باشد. دور از واقعیت است که ناتو برای مقابله با روسیه به چنین اقدامی نیاز داشته باشد. روسیه‌ی امروز به مراتب ضعیف تر از اتحاد شوروی است که جمعیتی دو برابر ، وسعت سرزمین هایی یک چهارم بیشتر و دارای یک ایدئولوژی تهاجمی بود. بعلاوه، نشانه‌ای از چشمداشت مسکو به فنلاند و سوئد دیده نشده است. به این ترتیب، تلاش برای عضویت سوئد و فنلاند بیشتر محتمل است که به صف بندی های در حال شکل گیری در قطب شمال مربوط باشد؛ جایی که این دو کشور در کنار نروژ، دانمارک، کانادا، آمریکا، روسیه و چین، اعضای شورای قطب شمال را تشکیل می دهند و با عضویت سوئد و فنلاند، ناتو اکثریتی غالب در اداره قطب شمال خواهد یافت. در سال های اخیر متاثر از تغییرات اقلیمی، یخ های قطب شمال ذوب شده و چشم انداز تازه ای را به روی اکتشافات انرژی در فلات قاره و اعمال بیشتر باز کرده است. همینطور، با باز شدن راه های دریانوردی، امکان دسترسی آسان تر آسیا به اروپا در فراسوی مسیرهای سنتی در اوراسیا فراهم آمده است. چین با معرفی «جاده ابریشم قطبی» امیدوار است که با فرصت های ایجاد شده، راهی کوتاه تر برای انتقال کالا از غرب به شرق بیابد. تقویت حضور ناتو در این منطقه از جهان می تواند مهار و محدود کردن نفوذ رو به گسترش چین را هدف بگیرد. عضویت فنلاند و سوئد به بهانه تهدید روسیه در شرق اروپا و بالتیک، تغییر شگرفی در موازنه قدرت در حال پدیداری خواهد بود.
