به گزارش پردیس امروز از رویداد۲۴، هر سال با آغاز فصل سرما و افزایش استفاده از خودرو‌ها و فعالیت‌های صنعتی، موضوع آلودگی هوا به یکی از جدی‌ترین معضلات کلان‌شهر‌های ایران تبدیل می‌شود. تهران، مشهد، اهواز، اصفهان و کرج از جمله شهر‌هایی هستند که در روز‌های سرد پاییز و زمستان شاخص آلودگی هوا در آنها به اوج می‌رسد. این وضعیت نه تنها باعث ناراحتی تنفسی و ضعف سیستم ایمنی می‌شود، بلکه حتی سلامت افراد سالم و بیمار را به خطر می‌اندازد.
آلودگی هوا ناشی از چیست؟
برای درک بهتر اثر شیر، ابتدا باید بدانیم آلودگی هوا از کجا ناشی می‌شود. منابع اصلی آلودگی در شهر‌های بزرگ، ترافیک خودرو‌ها و موتورسیکلت‌ها، صنایع آلاینده و کارخانجات در حومه شهر‌ها هستند. بسیاری از خودرو‌ها استاندارد‌های کافی ندارند و آلاینده‌هایی مانند ذرات معلق، سرب و دیگر فلزات سنگین را در هوا منتشر می‌کنند. پدیده‌هایی مانند وارونگی هوا و کمبود بارندگی نیز باعث می‌شوند آلاینده‌ها در نزدیکی سطح زمین باقی بمانند و کیفیت هوا کاهش یابد.
نقش مواد غذایی در مقابله با آلودگی هوا
آلاینده‌ها باعث تولید رادیکال‌های آزاد در بدن می‌شوند که منجر به التهاب و آسیب سلولی می‌گردند. به همین دلیل مصرف مواد غذایی حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها در روز‌های آلوده اهمیت ویژه‌ای دارد. ویتامین‌های C و E، مواد غذایی حاوی بتاکاروتن و منابع امگا ۳ می‌توانند به مقابله با اثرات مخرب آلودگی هوا کمک کنند. مرکبات، توت‌فرنگی، فلفل دلمه‌ای، هویج، اسفناج، آجیل و انواع ماهی‌ها از جمله این مواد غذایی هستند. اما میان این خوراکی‌ها، شیر چه جایگاهی دارد و چگونه می‌تواند در روز‌های آلوده مفید باشد؟
بررسی تاثیر شیر در آلودگی هوا
شیر یکی از مواد غذایی پیشنهادی برای روز‌های آلوده است. تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف شیر و لبنیات می‌تواند اثرات مخرب آلودگی هوا را کاهش دهد.
کاهش جذب سرب
هوای آلوده حاوی مقادیر بالایی از سرب و فلزات دو ظرفیتی است. شیر سرشار از کلسیم، فسفر و منیزیم است و این مواد معدنی مانع از جذب سرب در بدن می‌شوند. وقتی جذب سرب کاهش یابد، خطرات ناشی از آن بر سلامت قلب، کلیه‌ها و سیستم عصبی نیز کاهش پیدا می‌کند.
بهبود عملکرد دستگاه گوارش
مصرف شیر و دیگر لبنیات پروبیوتیک باعث بهبود عملکرد دستگاه گوارش و تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود. پروبیوتیک‌ها با ایجاد محیط مناسب برای باکتری‌های مفید، به دفع سریع‌تر آلاینده‌ها از بدن کمک می‌کنند و باعث می‌شوند که اثرات منفی آلودگی هوا کمتر احساس شود.
نرم شدن مخاط تنفسی
یکی دیگر از مزایای شیر، کمک به نرم شدن مخاط تنفسی، معده و مری است. این ویژگی باعث می‌شود که دفع سموم و آلاینده‌ها از بدن راحت‌تر صورت گیرد و فرد تنفس بهتری داشته باشد.
جبران کمبود ویتامین دی
آلودگی هوا می‌تواند جذب ویتامین دی از نور خورشید را کاهش دهد. شیر و لبنیات غنی‌شده با ویتامین دی می‌توانند کمبود این ویتامین را جبران کنند و سلامت استخوان‌ها و عملکرد سیستم ایمنی را تقویت نمایند. افرادی که کمبود کلسیم و ویتامین دی دارند، بیشتر در معرض اثرات مضر آلاینده‌ها قرار می‌گیرند و مصرف شیر می‌تواند به کاهش این خطر کمک کند.
شیر کم‌چرب یا پرچرب؟
سوالی که بسیاری از افراد در روز‌های آلوده می‌پرسند این است که شیر کم‌چرب بخورند یا پرچرب؟ متخصصان توصیه می‌کنند که شیر کم‌چرب انتخاب بهتری است. شیر پرچرب حاوی اسید‌های چرب اشباع است که می‌توانند سیستم ایمنی را تضعیف کنند و اثرات محافظتی شیر در برابر آلاینده‌ها را کاهش دهند. همچنین جذب کلسیم در شیر کم‌چرب بهتر انجام می‌شود و مصرف روزانه آن مؤثرتر است.
میزان مصرف شیر در روز‌های آلوده
توصیه کلی این است که روزانه حداقل سه لیوان شیر مصرف شود. در روز‌های بسیار آلوده می‌توان این مقدار را به چهار لیوان رساند. یک لیوان شیر معادل یک سهم از لبنیات محسوب می‌شود و ماست، پنیر و دوغ نیز سهم‌های مشابهی دارند. برای اثرگذاری بهتر، حتماً از شیر و لبنیات کم‌چرب استفاده کنید.
آنچه بیشتر از مصرف شیر توصیه می‌شود
با وجود فواید گفته شده، برخی از پزشکان معتقدند که نوشیدن شیر به تنهایی نمی‌تواند تمام اثرات مخرب آلاینده‌ها را خنثی کند. آنها پیشنهاد می‌کنند که در درجه اول مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها و میوه‌ها و سبزیجات غنی از ویتامین‌ها و مواد مغذی را در رژیم غذایی افزایش دهید. با این حال، مصرف لبنیات همچنان باید بخشی از رژیم غذایی روزانه باشد و در صورت عدم تمایل به شیر، می‌توان از ماست و پنیر استفاده کرد.
سخن آخر
اثرات آلاینده‌ها بر بدن، به ویژه در روز‌های آلوده که شاخص آلودگی هوا به اوج می‌رسد، غیرقابل چشم‌پوشی است. مصرف شیر، به ویژه شیر کم‌چرب، می‌تواند نقش مؤثری در کاهش جذب سرب، بهبود عملکرد دستگاه گوارش و تقویت سیستم ایمنی ایفا کند. با این حال، شیر تنها یک ابزار مکمل است و مصرف میوه‌ها، سبزیجات و منابع آنتی‌اکسیدان، همواره باید در اولویت قرار گیرد. بنابراین، در روز‌های آلوده، شیر بخورید، اما آن را به همراه سایر مواد غذایی مغذی در رژیم روزانه خود داشته باشید تا بیشترین محافظت را در برابر اثرات مضر آلودگی هوا تجربه کنید.
