اعلام پخش سریالی درباره “معاویه بن ابی سفیان” شخصیت جنجالی تاریخ اسلام از سوی گروه رسانه‌ای “ام بی سی” مستقر در عربستان سعودی با واکنش شدید شیعیان عراق و منطقه مواجه شده است.
فرارو: گروه رسانه‌ای “ام بی سی” از پخش سریالی درباره “معاویه بن ابی سفیان” اولین خلیفه اموی در ماه مبارک رمضان خبر داده که قرار است حدود ۲۰ روز دیگر آغاز شود. تصمیم گروه رسانه‌ای سعودی به دلیل اعتقاد شیعیان مبنی بر این که معاویه دشمن اسلام است با انتقادات زیادی در عراق و سایر کشور‌های دارای جوامع شیعی بزرگ مواجه شده است.
به نقل از المانیتور، کمیسیون ارتباطات و رسانه ناظر رسانه‌های دولتی عراق به ام بی سی عراق که بخشی از گروه ام بی سی است هشدار داد که پخش آن سریال برخلاف مقررات عراق است.
در نتیجه، شبکه ام بی سی عراق اعلام کرد که این سریال را پخش نخواهد کرد. البته سایر شبکه‌های ام بی سی به دلیل تعهداتی که با تهیه کننده دارند آن را پخش خواهند کرد. ام بی سی در حال حاضر از سریال تحت عنوان “معاویه” یاد کرده، اما نام رسمی آن پیش از پخش منتشر خواهد شد. این سریال به کارگردانی “طارق العریان” نزدیک به ۱۰۰ میلیون دلار هزینه داشت و تولید آن بیش از دو سال به طول انجامید. چندین بازیگر سرشناس عرب از جمله لجین اسماعیل (در نقش معاویه)، ایاد نصار (در نقش امام علی)، سهیر بن امارا (در نقش هند مادر معاویه) و وائل شرف (در نقش عمرو عاص) در آن حضور دارند.
مقتدی صدر روحانی جنجالی شیعه خواستار توقف پخش سریال از شبکه ام بی سی شد. صدر در تاریخ ۱۴ فوریه در توئیتی نوشت:” پخش چنین سریال‌هایی مغایر با سیاست‌های جدید و معتدلی است که کشور برادر عربستان سعودی دنبال می‌کند”.
چرا این موضوع برای شیعیان اهمیت دارد؟
معاویه اولین خلیفه خلافت اموی بود که از ۶۶۱ تا ۷۵۰ بعد از میلاد مسیح بر بخش بزرگی از خاورمیانه امروزی حکومت کرد. او پس از جنگ با “علی بن ابی طالب” اولین امام شیعیان که در کوفه در جنوب عراق خلیفه بود خلافت اموی را در دمشق تاسیس کرد. امام علی در سال ۶۶۱ پس از میلاد مسیح به شهادت رسید و در نزدیکی نجف به خاک سپرده شد نجف که به قلب نهاد مذهبی شیعیان تبدیل شده است.
امام علی برای شیعیان اقتدار و نقش والایی دارد. دشمنی خلفای بعدی اموی با فرزندان و نوادگان امام علی، حدود ۱۰۰ سال ادامه داشت. با توجه به این تاریخ بسیاری از شیعیان خشمی پایدار نسبت به بنی امیه به طور کلی و معاویه به طور خاص دارند. با این وجود، برای اهل سنت دوره امویان بخشی از تاریخ شکوهمند اسلامی قلمداد می‌شود. شیعیان عراقی از اعلام پخش این سریال خشمگین هستند و نگرانی‌هایی ایجاد شده مبنی بر آن که پخش سریال معاویه باعث ایجاد موج تازه‌ای از فرقه گرایی در منطقه شود.
شبکه تلویزیونی شیعی عراق “الشعائر” اعلام کرد که سریال معاویه را پخش نخواهد کرد و شروع به تولید سریال رقیب درباره “ابولؤلؤ فیروز” برده ایرانی کرده که “عمر بن الخطاب” خلیفه دوم را در سال ۶۴۴ پس از میلاد مسیح کشت. علیرغم آن که سنی‌ها به عمر به عنوان یک رهبر مذهبی و سیاسی احترام می‌گذارند شیعیان ادعا می‌کنند که او خلیفه برحق نبوده است.
با این وجود، نهاد ناظر رسانه‌ای دولت عراق دستورالعملی را نیز علیه این سریال به الشعائر ارسال کرده و در آن اعلام کرده که “سازمان‌های رسانه‌ای دارای مجوز از تحقیر، تحریف یا تحقیر اعتقادات مذهبی سایر فرقه‌ها منع شده‌اند”.
در پاسخ به این دستورالعمل الشعائر تایید کرده تا زمانی که شبکه ام بی سی سریال معاویه را پخش نکند به این دستورالعمل متعهد خواهد ماند.
کانال‌های تلگرامی شبه نظامیان شیعه عراقی نیز عربستان سعودی و گروه ام بی سی را به شدت مورد انتقاد قرار دادند و خواستار برگزاری تظاهرات در مقابل مقر ام بی سی در صورت ادامه پخش برنامه‌های آن شدند.
ساختمان مقر ام بی سی در بغداد در سال ۲۰۲۰ میلادی از سوی گروه‌های شبه نظامی شیعه عراقی پس از پخش مستندی در مورد حمله به سفارت عراق در لبنان در دهه ۱۹۸۰ میلادی که در آن “ابومهدی المهندس” رئیس سابق حشد الشعبی را به عنوان متهم معرفی کرده بود مورد حمله قرار گرفت و سوزانده شد.
تاریخ به عنوان یک سلاح
طی دو دهه اخیر ساخت فیلم‌ها و سریال‌های تاریخی برای استفاده علیه قدرت‌های رقیب در منطقه رایج شده است. ایران، عربستان سعودی و ترکیه به ویژه برای تجلیل از ملت‌های خود و حمله به قدرت‌های رقیب در منطقه ده‌ها نمایشنامه و سریال تلویزیونی، علاوه بر مستند درباره تاریخ اسلام تولید کرده‌اند. فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی حجاج بن یوسف، مروان بن الحکم و عمر بن خطاب چهره‌هایی که از سوی شیعیان طرد شده اند خشم آنان را برانگیخته اند.
سریال معاویه هنوز پخش نشده، اما از زمان اعلام پخش آن باعث از سرگیری درگیری‌های فرقه‌ای در منطقه‌ای شده که در چند سال گذشته به ویژه پس از شکست داعش آرام بوده است.
