بحران زباله گردی دیگر از چهره کثیف و فقر زده شهر با انبوه زباله گردی که در هر ساعت و دقیقه در هر کوچه و خیابان شهر حضور دارند گذشته است. میزان زباله گردان شهر تهران که گویا زمان پایان کار هم ندارند پایتخت جمهوری اسلامی را فقیر و بیشتر از همه حس امنیت را از شهروندان گرفته است.
رکنا-آزاده مختاری: شهر تهران پر شده از زباله گرد ، تصویر انسان هایی با لباس های ژنده و کثیف و آلوده که بیننده تصور می کند با جمعیتی تهی دست مواجه است. این افراد کیسه به دوش که از کودک تا پیرمرد و پیرزن در بین آنها دیده می شود به گفته خود زباله گردها کارمندان پیمانکاران شهرداری هستند.
یکسالی است که صبح ، ظهر، شب، نیمه شب، … هر زمان در شهر تردد می کنید و از هر نقطه شهر عبور می کنید یک فرد یا جمعیتی از زباله گردها را در کنار هم در حال تردد یا سر در سطح زباله مشاهده می کنید.عده ای از جمع کنندگان زباله به روش زباله گردی معتادان متجاهر و کارتن خواب ها هستند که برای تامین مخارج مواد و خورد خوراک ،زباله جمع می کنند.
عده ای متاسفانه زنان شهر هستند که به حتم برای کشور ایران مناسب نیست که زنان شهر برای تامین مخارج زندگی سر در سطل زباله داشته باشند که متاسفانه دارند و شهردار تهران و شهرداری های بعضی شهرهای دیگر نیز انگار این زنان را نمیبینند.
بخش بسیار متاثر کننده این نوع جمع آوری به روش ۱۰۰ سال گذشته این است که ،گذشته از اینکه،جمع آوری پسماند شهر را به پیمانکارانی داده است که زباله گردان را به خدمت می گیرند که زاکانی به عنوان شهردار تهران گویی در شهر اصلا تردد ندارد یا انگار با بالگرد از خانه به محل کار و برعکس تردد دارد زیرا اگر حتی نیم ساعت هم در شهر تردد داشته باشد با انبوهی از زباله گردان کودک و نوجوان مواجه می شود که به حتم باید بداند که طبق قانون حتی پیمانکاران شهرداری نیز حق بهره کشی از کودکان را ندارند و کار نوجوانان نیز طبق قانون نباید در مشاغلی باشد که صدمه جسمی و بهداشتی به آنها می زند.
اساسا باید از شهردار تهران و شورای شهر تهران سوال کرد که در کشور ایران چرا برایشان مقبول است که شهر به قرق زباله گردان در آمده است و چهره شهر را زشت و فقیر کرده است؟ خودشان به این نوع شکل گرفتن شهر که نمای فقرزده و آلوده با زباله گردی و آسیب های آن راضی هستند یا دست های پشت پرده همچون فعالیت های مافیا گونه در کار است که شهرداری تهران توان مقابله با آنها را ندارد؟
مهاجران از افغانستان به مقصد کف خیابان های تهران و زباله گردی
آنطور که مدیر بهزیستی شهرتهران عنوان کرده است؛ در بحث کودکان کار بیشترین مشکلی که ما با آن مواجه هستیم این است که بیش از ۸۲ درصد افرادی که در موضوع زباله گردی جمع آوری میکنیم اتباع افغانستان هستند که حضور آنها غیر قانونی است.
آمارها نشان می دهد، تولید زباله در ایران سالانه ۲۰ میلیون تن و گردش مالی این میزان زباله معادل ۱۰ میلیارد دلار است. البته مافیای کارنابلدی که در پسماند وجود دارد نمی تواند بازیافت را به خوبی انجام دهد و هنوز هم ۸ میلیارد دلار آن دفع میشود.
یک کارشناس ارشد تیم راه اندازی ۱۸۰کارخانه بازیافت در ایران و اوراسیا و فعال محیط زیست در این باره این گونه تحلیل می کند که؛ درآمد حاصل از پسماند اگر درست مدیریت شود و به مجموعه شهرداری برگردد سالانه حدود ۱۰ میلیارد دلار است که میتواند در حوزه بازیافت حدود ۱۲۰ هزار نفر را مشغول به کار کند.
زباله یک سال تهران سودی برابر فساد بزرگ بانکی
و اما طبق گزارش اسفند ماه سال ۱۴۰۰ سایت خبری شهرآرا نیوز، که نوشته بود:”بر اساس گفتههای عضو سابق شورای شهر تهران این رقم فقط برای زبالههای شهر تهران که روزانه حدود ۹ هزار تن است، برابر است با ۲۰ میلیارد تومان در هر روز که رقم سالانه آن میشود هفت هزار میلیارد تومان! بله یعنی سالی حدود هفت هزار میلیارد تومان سود از زباله! حالا شما همین مورد را در تولید ۵۸ هزار تن زباله کشور محاسبه کنید چیزی حدود ۴۵ هزار میلیارد تومان در سال میشود، رقمی که هوش از سرتان میبرد. این حجم وسیع گردش مالی لفظ طلای کثیف را برای زباله برازندهتر میکند و شاید حالا راحتتر بتوان دلیل این را که چرا نمیشود به راحتی با مافیای زباله برخورد کرد، متوجه شد. با این حال جای تاسف است که سهم شهرداریها از این میزان سود آن چنان کم است که هنوز شهرداریها از جیب مردم برای مدیریت پسماند، بودجه پرداخت میکنند.”
حال این رقم و آمار مربوط به سال ۱۴۰۰ است که هنوز سونامی زباله گردی شهر تهران را در بر نگرفته بود هنوز هر از چندگاهی زباله گرد در شهر دیده می شد نه اینکه هر دقیقه و در هر خیابان و کوچه زباله گردها تردد داشته باشند.
چرا مهدی چمران و اعضای شورای شهر به زاکانی تذکر نمی دهند
حال سوال مستقیم می تواند از شخص مهدی چمران رئیس شورای شهر تهران باشد که آیا ایشان و اعضای شورای شهر تهران نیز با بالگرد در شهر تردد می کنند یا چشمانشان زباله گردان اکثر کودک و نوجوان شهر را نمی بیند که تاکنون حتی یک سوال در این خصوص از شهردار در شورای شهر نشده است؟
چرا ارگان های نظارتی به زاکانی تذکر امنیتی نمی دهند؟
در خصوص تردد زباله گردان در این حجم و تعداد انبوه در شهر که در هر کوچه و پس کوچه و خیابان و بزرگراه و اتوبان حضور آنها را در هر ساعت شبانه روز می توان دید می تواند حتی ورود ارگان های نظارتی را نیز به همراه داشته باشد. زیرا حضور زباله گردها در شهر و فعالیت در چرخه ای که در ادامه گفته می شود احساس امنیت اجتماعی را از شهروندانش گرفته است. ضمن اینکه بخش بزرگی از زباله گردها از کودکان و نوجوانان هستند که طبق قانون حمایت از کودکان و نوجوانان این نوع به کارگیری از آنها توسط شهرداری و پیمانکارانش رفتار خلاف قانون است .
این انبوه زباله گرد و معتادان متجاهر در شهر، محیطی از ترس و اضطراب ایجاد می کند و همچنین به گسترش بیماری ها و فعالیت های مجرمانه کمک کند. حتی در کمترین آسیب شهری، منجر به کاهش ارزش ملک و تأثیر منفی بر اقتصاد محلات است.
چرا وزیر بهداشت به زاکانی تذکر بهداشتی نمی دهد؟
جمع آوری زباله های شهری توسط زباله گردان می تواند به گسترش بیماری هایی مانند وبا، حصبه و هپاتیت A کمک کند. این به این دلیل است که زباله ها ممکن است حاوی مواد عفونی مانند مدفوع انسان و حیوان، مواد غذایی آلوده و زباله های پزشکی باشند.
علاوه بر این، عمل پاکسازی شهر از طریق زباله گردها خود این افراد را در معرض خطرات فیزیکی مانند زخمی شدن با اشیاء تیز، مواد شیمیایی سمی و خطرات بیولوژیکی قرار دهد. این می تواند منجر به صدمات، عفونت ها و مشکلات سلامتی طولانی مدت شود.
شهرداری تهران نه نقدها را می بینند و نه می خوانند!
گفتن از سونامی زباله گردی در تهران یک گفتن هر روز از سوی کارشناسان شهری و رسانه ها شده است اما انگار روابط عمومی شهرداری و معاونت های خدمات شهری و مدیریت پسماند و شخص شهردار نه انتقادات را می بینند و نه می شنوند و به شکل توهین آمیزی با بی تفاوتی به ادامه روند اشتباه مدیریت پسماند شهر ادامه می دهند . حتی هر روز بر جمعیت زباله گردها از طریق پیمانکاران شهرداری می افزایند تا بگویند همین که هست!
ثروت میلیاردی شهر تهران و شهروندان روزانه کجا می رود؟
مبحث تنها فقیر و کثیف شدن شهر نیست بلکه سرنوشت زباله های شهر مشخص نیست . یعنی میلیاردها تومان سرمایه شهروندان و شهر تهران روزانه سرنوشت نامعلومی دارد و مبهم است که پول در حد گنج طلا کثیف شهر کجا می رود و چگونه خرج می شود.
به طوری که مهدی هوشیار، معاون امور مناطق سازمان مدیریت پسماند شهر تهران هفتم اسفند ماه سال ۱۴۰۱ در گفت و گو با رکنا با اشاره به اینکه چند دست چرخیدن پسماند از دست زباله گردها، اتفاقی است که واقعا در بطن شهر رخ می دهد، گفت: این مهم بر می گردد به ضعف قانون در ایران. در قانون آمده است که خرید و فروش هرگونه پسماند غیر قانونی است؛ اما در این قانون، ضابط قضایی برای برخورد با انجام این مهم مشخص نشده است. خرید و فروش مواد مخدر در کشور غیر قانونی است و ضابط قضایی آن نیز نیروی انتظامی است؛ ولی حوزه مدیریت پسماند بلاتکلیف است.
وی در ادامه افزود: در دنیا، حداقل در کشورهای جهان اول و دوم، محلی وجود ندارد که پسماند از دوره گردها خریداری شود. اینکه زباله گرد همه جا وجود دارد درست است؛ ولی زباله گردها در این کشورها، اگر از سطل زباله چیزی را بر می دارند، برای استفاده شخصی است. آنها نمی توانند این زباله را به کسی بفروشند. در کشور تا زمانی که مالخر داریم، زباله گرد هم داریم. پس تا زمانی که مغازه های ضایعات فروشی، قارچ گونه در شهر سبز می شوند، زباله جمع کن هم خواهیم داشت.
هوشیار تاکید کرد: طبق قانون مدیریت پسماند مصوب سال ۱۳۸۳، مدیریت اجرایی پسماند در شهرها در دست شهرداری ها، در روستاها در دست دهیاری ها و بین شهرها و روستاها در دست بخشداری ها است. فقط شهرداری ها باید خریدار این کالا یعنی همان زباله باشند. مثلا در کانادا کسی نمی تواند ۱۰ کیلو ضایعات را با خودش به مغازه ای ببرد و بگوید که پول اینها را به من بدهید؛ بلکه در این شرایط این افراد باید پولی هم بدهند تا زباله شان امحا شوند و این درآمد پنهان شهرداری می شود. یعنی شهرداری برای جمع آوری زباله های ارزشمند منازل و زباله های عادی بخش صنعتی، از تولید کننده آن پول می گیرد تا آنها را امحا کند.
ممکن است در اطراف تهران، زباله ها را پرک کنند که این آب های زیرزمینی را آلوده می کند
این مقام مسئول در سازمان مدیریت پسماند، با اشاره به اینکه این موضوع به غیر از ضربه به اقتصاد شهرداری، مسائل محیط زیستی را هم در پی دارد، گفت: زباله هایی که یک زباله گرد یا یک معتاد متجاهر جمع آوری می کند و به یک ضایعات فروشی تحویل می دهد، مشخص نیست در نهایت به کجا می رسد و ممکن است در اطراف تهران، به شست و شو و بعد پرک کردن زباله می پردازند که این آب های زیرزمینی را آلوده می کند.
وی تاکید کرد: قبلا طرح هایی داشتیم که مقطعی بودند مثل طرح سرایداری که پیمانکاران ما با آپارتمان نشینان هماهنگی داشتند و با سرایدار صحبت می کردند و به ازای زباله خشک آن ساختمان، پیمانکار مبلغی به آن ساختمان پرداخت می کرد. در برخی موارد، حتی شارژ آپارتمان نیز از این طریق تامین می شد؛ اما بعد از چند هفته به نقطه ای رسیدیم که مردم احساس کردند دوره گردانی که با ماشین و بلندگو در کوچه حضور پیدا می کنند و زباله خشک می خرند مبلغ بیشتری پرداخت می کنند و این برایشان به صرفه تر است. پیمانکار هزینه های جانبی دارند که نمی توانند با قیمت بازار آزاد زباله خشک خانه ها را خریداری کنند.
سرقت زیر زمینی طلای کثیف و ثروت شهرداری و شهروندان
هوشیار افزود: نمی توان گفت دقیقا این کار، چقدر به شهرداری تهران آسیب می زند؛ چون این موضوع پنهان است و زیرزمینی انجام می شود؛ لذا نمی توان برای آن عدد مشخصی در نظر گرفت.
او در ادامه با اشاره به اینکه دیگر راه حل فوری برای حل این موضوع وجود ندارد و باید به سمت تصویب قانون در این راستا رفت، گفت: در سالجاری، حکمی از دادستان گرفتیم که تمام ماشین هایی که غیر از پیمانکاران مناطق ۲۲ گانه شهرداری تهران هستند و پسماند خشک را حمل می کنند را توقیف و در پارکینگ های راهنمایی و رانندگی نگهداری شوند. ما به همراه نیروی انتظامی این کار را می کردیم؛ اما این کار یک راه حل مقطعی بود که متخلفان، راه های دیگری برای دور زدن کار همیشگی شان پیدا کردند.
مهدی هوشیار در ادامه افزود: ۳۴ شب پرسنل ما بیدار بودند و این طرح پیگیری می شد؛ ولی فایده ای نداشت. درست مثل اینکه سرچشمه را باز بگذاریم و در رودخانه دو جعبه پرتقال بگذاریم تا آب رد نشوند! در آن طرح، فقط حدود ۱۲ الی ۱۳ درصد از این ماشین ها را توانستیم ضبط کنیم و بعد مشکل دوباره شروع شد. نگهداری این ماشین ها، زباله ای که جمع شده بود و… از مشکلات ثانویه بود.
برخورد با مافیای پسماند شبیه جنگ است؛ آنها دیگر سلاح گرم هم به کار می برند!
وی گفت: در زباله گردی، دو دسته افراد کار می کنند، نخست افرادی که نیازمند هستند و برای امرار معاش کار می کنند و دوم شبکه های زباله گردی است. آنها حتیاز سلاح گرم هم در درگیری هایشان استفاده می کنند و کار به یک جایی رسیده که برخورد با این شبکه ها، مثل جنگ است.
هوشیار افزود: ما معتقدیم باید به نقطه ای برسیم که کسی نه این زباله ها را بخرد و نه بفروشد. این زباله ها مربوط به حکومت است و مردم باید وقتی چیزی را مصرف کرده اند، هزینه ای را پرداخت کنند تا برای آنها دفع شود. ما از طریق شورای عالی استانها و مجمع کلانشهرها، به این سمت تنظیم لایحه ای می رویم که از طریق دولت برای مجلس فرستاده بود تا قانونی برای مشخص شدن ضابط قضایی برای برخورد با زباله گردی مشخص شود.