رئیس پیشین سازمان محیط زیست با تأکید بر اینکه ۸۰ درصد آلایندگی شهرهای بزرگ مربوط به خودروها است، گفت: حداقل ۲۵۰ میلیارد دلار هزینه نوسازی ناوگان خودرو و موتورسیکلت و پالایشگاه است. از کجا بیاوریم؟ شما سالیانه ۲۵ تا ۳۰ میلیارد دلار نفت میفروشید و آن را هم ریال میکنید و حقوق کارمندان دولت را میدهید.
به گزارش پردیس امروز از جماران؛ سرمایهگذار خارجی را هم که اجازه نمیدهند بیاید. یعنی مردم باید به هوای موجود عادت کنند و چارهای نداریم. اگر بخواهیم چاره داشته باشیم باید کل سیاستها را زیر و رو کنیم. باید سرمایهگذار خارجی جذب کنیم چون در داخل سرمایه نیست.
مشروح گفتوگوی خبرنگار جماران با عیسی کلانتری را در ادامه میخوانید:
امروز سازمان محیط زیست گزارشی در خصوص کیفیت سوخت و میزان بالای گوگرد و سولفور در سوخت مصرفی نیروگاهها منتشر و تأکید کرده که میزان سولفور نفت گاز مصرفی این نیروگاهها بین ۱۰ تا حتی ۱۰۰ برابر حد مجاز اندازهگیری شده است. نظر شما در این خصوص علل این موضوع چیست؟
آلودگی هوای تهران و شهرهای بزرگ دو بخش فصل سرما و گرما است که فاکتورهای مختلفی هم دارد. در زمان سرما که وارونگی هوا ایجاد میشود، ۸۰ درصد آلایندگی شهرهای بزرگ مربوط به خودروها است؛ اعم از سواری، کامیون، اتوبوس و موتورسیکلت. این هم به سیستم محرکه آنها بر میگردد که متوسط حدود ۴۰ سال از دنیا عقب است. دلیل دوم نوع سوخت است که با توجه به عدم سرمایهگذاری بعضی وقتها بنزین و گازوئیل ما تا ۱۰۰ برابر استاندارد گوگرد دارد. یعنی به جای ۵۰ پی پی ام، بنزین ما تا ۵۰۰ و گازوئیل ما تا ۶۰۰۰ پی پی ام آلایندگی دارند.
تا وقتی اینها اصلاح نشود، ما آلایندگی را خواهیم داشت. یعنی تا زمانی که خودروهای ما استانداردسازی نشوند و پالایشگاههای ما سوخت استاندارد تولید نکنند که الآن خیلی به ندرت تولید میکنند، این آلایندگیها خواهد بود. به خصوص وقتی آلایندگیهای صنعتی بزرگ به این اضافه میشوند، این سوغاتی ما است. برای اینکه سرمایهگذاری نمیکنیم و خودروهای ۵۰ سال پیش را کماکان تولید و به آنها افتخار میکنیم و بنزین و گازوئیل غیراستاندارد هم تولید میکنیم، چرا باید آلایندگی نباشد؟ یعنی ما همه دلایل آلودگی را در کشور داریم.
یعنی عوامل تشدیدکننده آلودگی هوا یک بسته است و اگر بخواهیم به سمت برطرف کردن آلودگی برویم باید کل این بسته را در نظر بگیریم؟
بله؛ خودروهای ما باید نوسازی و سوخت ما استاندارد شود. یک موتورسیکلت کاربراتوری در فصل سرما به اندازه ۶ خودروی سواری در شهر آلایندگی ایجاد میکند. از ۱۱ میلیون موتورسیکلت کشور ۹ میلیون آنها کاربراتوری هستند. در تهران سه و نیم میلیون موتورسیکلت داریم که ۳ میلیون آنها کاربراتوری هستند. ۳ میلیون موتور سیکلت کاربراتوری تقریبا به اندازه ۲۰ میلیون خودرو آلایندگی دارد؛ با این بنزینهای فاقد استاندارد. لذا تا اینها اصلاح نشود، هیچ چیزی اصلاح نخواهد شد.
رئیس جمهور چند وقت پیش روی رفتن به سمت تولید خودروهای هیبریدی یا کم مصرف تأکید داشت. نظر شما در این خصوص چیست؟
با این روند سرمایهگذاری ۱۰۰ سال طول میکشد. شما الآن باید ۲۰ میلیون خودرو را جایگزین کنید؛ چهطوری میخواهید جایگزین کنید؟ اگر هر خودرو حداقل ۱۰ هزار دلار هزینه داشته باشد، ۲۰۰ میلیارد دلار میشود. باید ۲۰ پالایشگاه را نوسازی کنید. هر پالایشگاهی اگر ۲ میلیارد دلار هزینه داشته باشد، ۴۰ میلیارد دلار میشود. کل سرمایهگذاری شما مگر در سال چند میلیارد دلار است؟ سرمایهگذاری به قیمت ثابت شما سالها است که منفی است.
یعنی حدود ۳۰۰ میلیارد دلار فقط همین دو مورد هزینه دارد؟
بله؛ حداقل ۲۵۰ میلیارد دلار هزینه نوسازی ناوگان خودرو و موتورسیکلت و پالایشگاه است. از کجا بیاوریم؟ شما سالیانه ۲۵ تا ۳۰ میلیارد دلار نفت میفروشید و آن را هم ریال میکنید و حقوق کارمندان دولت را میدهید. سرمایهگذار خارجی را هم که اجازه نمیدهند بیاید. یعنی مردم باید به هوای موجود عادت کنند و چارهای نداریم. اگر بخواهیم چاره داشته باشیم باید کل سیاستها را زیر و رو کنیم. باید سرمایهگذار خارجی جذب کنیم، چون در داخل سرمایه نیست. تصور کنید که مثلا کامیونها و اتوبوسهای شما به جای گازوئیل با ۵۰ پی پی ام گوگرد دارند با ۲۰۰۰ پی پی ام گوگرد حرکت میکنند. اتومبیلهای شما به جای حداکثر ۵۰ پی پی ام، متوسط با ۳۰۰ پی پی ام بنزین حرکت میکنند. موتورسیکلت هم همین طور است.
۲۰ درصد بقیه همه برای صنایع سنگین و خانگی است. بخش اصلی آن صنعت خودروسازی ما است که کاملا ورشکسته است. این صنعت برای سهامدارانش خوب است، ولی اجحاف به مردم است.
به نظر میرسد یکی از دلایلش همان طور که اشاره کردید بحث تکنولوژی است. به نظر شما تحریمها چقدر باعث شده که ما از تکنولوژی روز دنیا عقب بیفتیم؟
مسأله اصلی سیاستها است. مردم چه سهمی داشتهاند؟ یک همهپرسی کنند که چند درصد مردم به سیاستهایی رأی میدهند که باعث تحریمها شده است. تحریمها زائیده سیاستهای ما است.
آمارها نشان میدهد که در ۴۰ سال گذشته میزان جنگلهای کشور ما تقریبا نصف شده است. این موضوع چقدر در بحث آلودگی هوا تأثیر داشته است؟
اینها در شهرهای بزرگ مؤثر نیستند. اگر جنگلهایی که در شهرهای بزرگ میخواستند بکارند را هم کاشته بودند، پاسخگوی این همه تراکم خودرو و آلایندگی نبود. آنها خلی کم میتواند مؤثر باشد؛ به خصوص که الآن دیگر آب هم نیست. جنگل که بدون آب رشد نمیکند؛ ما الآن آب هم نداریم. یعنی همه چیز دست به دست هم داده که کشور به این روز بیفتد و چارهای هم نیست. باید ریشهها را در بیاوریم.
به نظر شما این ریشهها چیست؟
ریشه اصلی سیاستهای کلان کشور است.
شما اشاره داشتید که اجرا شدن سیاستهای دولت ۱۰۰ سال طول میکشد. در وضعیت موجود اگر بخواهیم کوتاه مدت فکری به حال آلودگی هوا کنیم که کل شهرهای کشور را در بر گرفته است، باید چه کار کنیم؟
حمل و نقل خصوصی را قطع کنند. یعنی پس از تقویت سیستم حمل و نقل عمومی، بگویند که خودروهای شخصی حق بیرون آمدن ندارند؛ به خصوص موتور سیکلتهای کاربراتوری در زمستان. یادتان نرود که ما ۹ میلیون موتورسیکلت کاربراتوری داریم که هر کدام به اندازه ۶ دستگاه خودرو آلودگی ایجاد میکند. باید یا حمل و نقل را قفل کنید و یا هوای آلوده بخورید.
فکر میکنم رسانهها باید به اصل مسأله بپردازند که چرا سرمایهگذاری نشده؟ چرا خودروهای ۵۰ سال پیش را داریم تولید میکنیم؟ چرا در پالایشگاهها سرمایهگذاری نکردهایم؟ در دنیا بیش از ۱۰ هزار میلیارد دلار سرمایه سرگردان هست، اما در ۲۰ سال گذشته ۲۰ میلیارد دلار هم سرمایه وارد کشور نشده است. اینها را تحلیل و کمک کنید که اصلاح شود؛ و الّا صرفا جنبه خبری هیچ دردی را دوا نمیکند.
