به گزارش پردیس امروز، معصومه محمودی در یادداشتی به بررسی اهمیت توجه به ریزپلاستیک ها و امنیت غذایی پرداخت، وی نوشت: در دهه‌های اخیر، مصرف پلاستیک‌ها در صنایع مختلف به طرز چشمگیری افزایش یافته است. این ماده به دلیل قیمت مناسب، وزن سبک و کاربری گسترده، جایگاه مهمی در زندگی روزمره انسان پیدا کرده است. با این حال، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های ناشی از این مصرف گسترده، مسئله‌ی ریزپلاستیک‌ها است. این ذرات پلاستیکی کوچک که اندازه آن‌ها کمتر از ۵ میلی‌متر است، به دلیل ورود به زنجیره غذایی، تهدید جدی برای امنیت غذایی و سلامت انسان‌ها و محیط زیست به شمار می‌روند.
ریزپلاستیک‌ها چیستند و چگونه وارد زنجیره غذایی می‌شوند؟
ریزپلاستیک‌ها می‌توانند به صورت مستقیم و غیرمستقیم وارد محیط زیست شوند. برخی از این ذرات در طول فرآیند تولید پلاستیک‌ها ایجاد می‌شوند (ریزپلاستیک‌های اولیه)، مانند دانه‌های صنعتی مورد استفاده در محصولات آرایشی و بهداشتی. اما بخش عمده‌ای از ریزپلاستیک‌ها از تجزیه و تخریب پلاستیک‌های بزرگ‌تر در اثر تابش نور خورشید، فرسایش و تجزیه شیمیایی به وجود می‌آیند (ریزپلاستیک‌های ثانویه).
این ذرات پلاستیکی به مرور زمان وارد منابع آبی می‌شوند. موجودات دریایی مانند ماهی‌ها، صدف‌ها و دیگر موجودات آبزی به طور غیرارادی این ذرات را مصرف می‌کنند و به این ترتیب ریزپلاستیک‌ها وارد زنجیره غذایی انسان می‌شوند. اما موضوع به همین‌جا ختم نمی‌شود؛ تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که ریزپلاستیک‌ها حتی می‌توانند از طریق خاک و کودهای آلوده، به محصولات کشاورزی نیز منتقل شوند. این به معنای آن است که حتی گیاهانی که مصرف می‌کنیم می‌توانند حاوی مقادیری از ریزپلاستیک باشند.
تأثیر ریزپلاستیک‌ها بر امنیت غذایی
با ورود ریزپلاستیک‌ها به زنجیره غذایی، سؤالات زیادی پیرامون پیامدهای بلندمدت آن‌ها بر سلامت انسان و امنیت غذایی ایجاد شده است. تاکنون، مطالعات زیادی درباره تأثیرات سمی ریزپلاستیک‌ها بر ارگانیسم‌های دریایی انجام شده است. این مطالعات نشان می‌دهد که تجمع این ذرات در بافت‌های موجودات آبزی می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی به سیستم‌های مختلف بدن آن‌ها شود، از جمله مشکلات گوارشی، کاهش توانایی تولیدمثل و حتی مرگ.
با این حال، تأثیر مستقیم ریزپلاستیک‌ها بر سلامت انسان هنوز به طور کامل شناخته نشده است. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که ذرات ریزپلاستیک می‌توانند از طریق دستگاه گوارش انسان عبور کنند، اما اینکه آیا این ذرات می‌توانند وارد بافت‌های بدن شوند و آسیب‌های جدی‌تری به سلامت وارد کنند، همچنان موضوع بحث است. به طور کلی، ورود ریزپلاستیک‌ها به زنجیره غذایی، تهدیدی جدی برای امنیت غذایی محسوب می‌شود، زیرا می‌تواند کیفیت و ایمنی غذاهایی که مصرف می‌کنیم را تحت تأثیر قرار دهد.
چالش‌های پیش‌رو و راهکارها
با وجود اینکه مطالعات درباره پیامدهای ریزپلاستیک‌ها همچنان در حال انجام است، واضح است که کنترل و کاهش ورود آن‌ها به محیط زیست از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. یکی از راهکارهای مؤثر برای کاهش این تهدید، محدود کردن استفاده از پلاستیک‌های یک‌بار مصرف و تشویق به بازیافت و استفاده از مواد جایگزین است. در این زمینه، دولت‌ها، سازمان‌های محیط زیستی و صنایع غذایی نقش حیاتی ایفا می‌کنند. اعمال قوانین سخت‌گیرانه‌تر در زمینه تولید و مدیریت ضایعات پلاستیکی و همچنین آموزش عمومی درباره اهمیت کاهش مصرف پلاستیک، می‌تواند به کاهش میزان ورود ریزپلاستیک‌ها به زنجیره غذایی کمک کند.
ریزپلاستیک‌ها به عنوان یکی از چالش‌های مهم زیست‌محیطی و تهدیدی جدی برای امنیت غذایی، نیاز به توجه و اقدامات فوری دارند. با اینکه تأثیرات کامل آن‌ها بر سلامت انسان هنوز کاملاً شناخته نشده است، اما شواهد موجود نشان می‌دهد که این ذرات می‌توانند عواقب جبران‌ناپذیری برای زنجیره غذایی و اکوسیستم‌های طبیعی داشته باشند. بنابراین، اتخاذ تدابیری برای کاهش تولید و مصرف پلاستیک و مدیریت بهتر ضایعات آن، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای حفاظت از آینده غذایی و زیست‌محیطی جهان است.
