به گزارش پردیس امروز به نقل از خبرگزاری فارس؛ امسال، آموزش و پرورش با تدوین الگوی فعالیت آموزشی و تربیتی مدارس در شرایط کووید ۱۹، سیاست بازگشایی تدریجی و آرام را در پیش گرفت تا بتواند شرایط تحصیل عادلانه همراه با سلامت را برای تمام دانش‌آموزان فراهم کند.
در سیاست تدریجی آموزش و پرورش هم این موضوع به خوبی مشهود است؛ به عبارت دیگر قرار است پله پله و متناسب با شرایط در هر مدرسه و منطقه، مدارس بازگشایی شوند و منظور از این بازگشایی هم حضور همه دانش‌آموزان با هم نیست. البته برخی به اصطلاح کارشناسان برنامه‌های شبکه‌های بیگانه با تحلیل‌های اشتباه، تلاش دارند تا دانش‌آموزان ایرانی را از حق تحصیل و درس خواندن دور نگه دارند و مدام اعلام می‌کنند که مدارس آمادگی بازگشایی برای همه دانش‌آموزان را ندارند.
علیرضا کمرئی سخنگوی وزارت آموزش و پرورش در امر بازگشایی مدارس در این خصوص به خبرنگار فارس اظهار کرد: بازگشایی مدارس را در ۳ مرحله پیش‌بینی کردیم و هر مدرسه‌ای که باز می‌شود به این معنا نیست که هر روز دانش‌آموزان به مدرسه می‌آیند و سر کلاس حاضر می‌شوند بلکه متناسب با پروتکل‌های بهداشتی است.
وی توضیح داد: به عنوان مثال در مدرسه‌ای که کلاس درس دانش‌آموزان ۳۰ نفر است، وقتی اعلام می‌شود که این مدرسه مجوز بازگشایی گرفته است، به این شکل نیست که همه دانش‌آموزان با هم در سر کلاس درس حضور یابند بلکه دانش‌آموزان گروه‌بندی می‌شوند و آموزش‌ها نیز به صورت مجازی و حضوری ادامه می‌یابد. حتی به مدارس اعلام کردیم که این اجازه را دارند تا در روزهای پنجشنبه هم برنامه آموزشی داشته باشند.
* چرا باید مدارس دایر شوند؟
توجه به بهداشـت، سـلامت و ایمنی جامعه در ابعاد مختلف، نخستین و ضروری‌ترین اصل در برنامه‌ریزی نظام‌های اجتماعی اسـت؛ ملاحظات تصمیم‌گیری در شـرایط بحرانی ناشـی از شـیوع بیماری و نگرانی از سرایت‌پذیری کووید ١٩ در کشور، منجر به وقفه جدی در فعالیت‌های حضـوری مدارس و نهایتاً تصمیم‌گیری برای تعطیلی کامل مدارس شد، پدیده‌ای که از آن به «فاجعه بارترین اختلال در آموزش» یاد شده اســت.
بر همین اساس مجامع بین‌المللی توصیه کرده‌اند محیط مدرسـه از طریق بهبود و ارتقای شـرایط تهویه کلاس، کاهش تعداد دانش‌آموزان در صـورت امکان، حفظ قوانین فاصله‌گذاری فیزیکی و … ایمن شـود تا با استفاده از آن یادگیری مبتنی بر کلاس درس بدون وقفه ادامه پیدا کند.
روندهای جهانی در مورد بازگشـایی مدارس و شـیوه فعالیت آنها، بیانگر تمایل شـدید جوامع به شـروع و گسـترش آموزش‌های حضـوری برای دانش‌آموزان اسـت و امروزه بسـیاری از کشـورها در این جهت حرکت کرده و روند بازگشـایی را آغاز کرده‌اند.
مطالعات نشان می‌دهد حضور دانش‌آموزان در مدرسه، نقش معلم در تربیت و یادگیری و تأثیر تعلیم و تربیت حضوری در دانش‌آموزان، بی بدیل و غیرقابل جایگزین اسـت. شواهد حاکی است افت تحصیلی آشکار و پنهان ناشی از توقف آموزش‌های حضوری قابل توجه بوده و ممکن اسـت در آینده نتایج و آثار جبران ناپذیری بر دانش‌آموزان، نظام آموزشی و جامعه در ابعاد مختلف بگذارد.
علاوه بر آن استمرار تعطیلی مدارس بر وجوه دیگر شخصیت کودکان و نوجوانان که مرتبط با مقوله تربیت و یادگیری است، تأثیر منفی دارد. تبعاتی چون تأخیر در رونـد جامعه‌پذیری نوجوانان و اجتماعی شـدن آنها، تغییر در سـبـک زنـدگی و الگوهای رفتاری دانش‌آموزان، کم‌تحرکی و فعالیت بدنی اندک، استفاده زیاد از تلفن همراه و حضور در فضـای مجازی و…ابعاد دیگری از پیامدهای سوء توقف آموزش‌های حضوری بر دانش‌آموزان است.
بر این اساس بازگشایی تدریجی مدارس به هدفی ارزشـمند تبدیل شـده است و آموزش و پرورش قصد دارد با شـروع آرام ، سنجیده، اقتضایی، منعطف و مشارکت فعالانه همه ارکان موثر در نظام آموزشی، کیفیت تعلیم و تربیت کودکان و نوجوان را در شـرایط حاضــر تقویت کند و برای رسـیدن به این هدف مفاد دستورالعمل‌های بهداشتی مدارس را در سرلوحه توجه قرار دهد و همسو با مصوبات سـتاد ملی مقابله با کرونا و رویکردهای مراجع تخصـصـی رسـمی بهداشـتی، زمینه فعالیت‌های آموزشـی و تربیتی مدارس را در جهت آموزش‌های حضـوری اثربخش آماده سازد.
* اهداف و اصول آموزش و پرورش برای بازگشایی مدارس
اهداف:
۱- مدیریت و راهبری بازگشت به آموزش‌های حضوری مدارس به صورت آرام و تدریجی
۲- بهبود کیفیت خدمات آموزشی و تربیتی و کاربرد اقتضــایی روشهای ترکیبی (حضوری و غیرحضوری) در فرایند یاددهی و یادگیری
۹ اصل حاکم بر روند فعالیت مدارس با توجه به شرایط حاکم بر جامعه
١ -حفظ سلامت دانش‌آموزان، معلمان و خانواده‌ها اولویت اصلی در فرایند بازگشایی حضوری مدارس است.
٢ – توجه به سلامت و ایمنی دانش‌آموز و برخورداری از تعلیم و تربیت باکیفیت حقوق قابل جمع دانش‌آموزان است.
٣ – عدالت در تأمین فرصت‌های آموزش و یادگیری در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی مورد تأکید است.
۴ – لازم است افکار عمومی نسبت به ضرورت تقدم تعلیم و تربیت حضوری بر روشهای غیرحضوری اقناع شود.
۵ – آگاهی دانش‌آموزان، معلمان، کارکنان و خانواده‌ها از نحوه رعایت بهداشت فردی ضروری است.
۶ – روند گسترش آموزش‌های حضوری، اقتضایی و تدریجی است.
۷- تصمیمات اجرایی به مدارس، مناطق یا نواحی تفویض می‌شود.
٨ – تجارب و دستاوردهایِ گذشته در بهره‌گیری از روشهای مجازی حفظ شده و بهبود می‌یابد.
٩ – جریان یاددهی و یادگیری در طول سال تحصیلی برای همه دانش‌آموزان لازم‌التعلیم استمرار می یابد.
* سال تحصیلی ۱۴۰۱ـ۱۴۰۰ از سوم مهر آغاز شده است/ تعطیلی مطلق مدارس موضوعیت ندارد
نکته حائز اهمیت این است که سال تحصیلی ۱۴۰۱ـ۱۴۰۰ از سوم مهر آغاز شده است و قرار نیست دانش‌آموزی از تحصیل محروم باشد. علیرضا کمرئی در این خصوص به خبرنگار فارس گفت: دانش‌آموزان در حال حاضر از یکی از سه روش آموزش حضوری، آموزش از طریق شبکه شاد و آموزش تلویزیونی یا ترکیب این روش‌ها استفاده می‌کنند و هیچ دانش‌آموزی نباید از تحصیل محروم باشد.
وی ادامه داد: از سوم مهرماه ١۴٠٠، آموزش دانش‌آموزان مدارس کم جمعیت روستایی و عشایری با توجه به محدودیت‌های دسترسی به سایر روشهای غیرحضوری و امکان فاصله‌گذاری اجتماعی در آنها، و صرفاً آموزش دروس کارگاهی هنرستان‌های فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش با توجه به ماهیت آموزش‌های مهارتی، محدود بودن تعداد دانش‌آموزان، تعداد روزهای کم مورد نیاز برای آموزش در هفته و امکان فاصله گذاری اجتماعی در این قبیل مدارس و همچنین دانش‌آموزان کلاس اولی به شکل محدود، به صورت حضوری بوده است.
کمرئی تصریح کرد: تعطیلی مطلق مدارس یک منطقه یا کل استان جز در مواردی که به تصویب ستاد ملی کرونا رسیده و ابلاغ شده باشد موضوعیت ندارد.
*کمیته سلامت مدرسه چه وظیفه‌ای دارد؟
مدیر هر مدرسه به منظور تصمیم‌گیری در مورد ابعاد بهداشتی مدرسه و اجرای دقیق مفاد دستورالعمل، «کمیته سلامت مدرسه» را تشکیل می‌دهد تا با رعایت اصول و تطبیق شرایط مدرسه با دستورالعمل در مورد میزان آمادگی مدرسه تحت مدیریت، برای بازگشایی حضوری مدرسه تصمیم‌گیری کند.
ارزیابی درون سازمانی از نحوه مراقبت و کنترل بیماری کرونا ویروس در مدارس و میزان آمادگی آنها برای ورود به فرایند فعالیت‌های حضوری و استمرار فعالیت بر اساس شاخص‌های ارزیابی و انطباق شرایط مدرسه با دستورالعمل‌های بهداشتی در دو مقطع زمانی انجام شامل قبل از بازگشایی مدرسه و بعد از بازگشایی و در طول سال تحصیلی انجام می‌شود.
مدیران موظفند با هماهنگی «کمیته سلامت مدرسه» بر اساس چک‌لیست‌های ابلاغی، نسبت به ارزیابی میزان آمادگی مدارس خود برای شروع فعالیت‌های حضوری اقدام کرده و ضمن درج نتایج خودارزیابی شاخص‌های کلیدی در سامانه نظارت به آدرس nezarat.medu.ir، تاریخ شروع فعالیت‌های حضوری مدرسه را پیشنهاد کرده و پس از تأیید منطقه یا ناحیه، به خانواده‌ها اطلاع‌رسانی کنند.
آنچه آموزش و پرورش تأکید دارد این است که قبل از بررسی، تأیید منطقه یا ناحیه و ابلاغ آن به مدیر، حضور مستمر روزانه دانش آموزان در مدرسه و در کلاس‌های درس مجاز نیست.
اما بعد از بازگشایی و در طول سال تحصیلی، مدیر مدرسه به طور مداوم از طریق «کمیته ســلامت مدرســه»، شرایط مدرسه را از نظر رعایت مسائل بهداشتی به طور مستمر پایش کرده و ارتقاء می‌دهد.
البته ادارات آموزش و پرورش مناطق نیز موظفند نظارت مسـتمر بر شـرایط مدرسـه را بعد از بازگشـایی، در طول سـال تحصـیلی و حین فعالیت حضـوری، اعمال کرده و در صـورت لزوم مداخلات بهبود را انجام دهند.
* حضور مدیران و معاونان مدارس در طول هفته در مدرسه الزامی است
نکته مهم این است که حضور مدیران و معاونین مدارس در طول هفته در واحد آموزشی مدارس الزامی است. اما برویم سر یک موضوع بسیار مهم که رعایت آن خیلی واجب است و آن هم فاصله‌گذاری اجتماعی است.
فاصله‌گذاری اجتماعی از شاخص‌های کلیدی دستورالعمل بازگشایی حضوری محسوب می‌شود که در مدیریت و راهبری مدرسه،کلاس درس، ملاحظات گروه‌بندی، اجرای فعالیت‌ها، چینش صندلی‌ها و ابزار و تجهیزات، تراکم در سرویس‌های ایاب و ذهاب، محدودیت در مراجعات به مدرسه، مواجهه کارکنان با یکدیگر، نحوه ورود و خروج از کلاس، تنظیم زمان استراحت دانش آموزان و.. . مؤثر است و شاخص برنامه ریزی و اجرای مطلوب مدارس است.
بنابراین قبل از هر عاملی باید در مورد ابعاد مختلف آن اندیشیده شود و برنامه عملیاتی متناسب با آن تدوین شود. مطابق دستورالعمل حدنصاب تعداد دانش‌آموز در کلاس ها با احتساب ۱.۵ متر فاصله و ۲.۲۵ متر مساحت برای هر نفر در نظر گرفته می‌شود.
این نسبت در پیش دبستانی، اول ابتدایی و مدارس استثنایی با توجه به ضرورت کنترل و نظارت بیشتر، کاهش می‌یابد؛ در صورتی که تعداد دانش‌آموزان در هر کلاس درس (تئوری، کارگاهی) از نسبت آن با مساحت تعیین شده ، بیش تر از حد مجاز باشد، دانش آموزان کلاس با هماهنگی و تصمیم شورای مدرسه به دو گروه و یا در صورت ضرورت برای انطباق با حد مجاز تعیین شده به گروه‌های بیشتر تقسیم می‌شوند.
در صورت گروه‌بندی کلاس، مدرسه و یا هر دوی آنها، سهم هر گروه از فعالیت حضوری ، بخشی از ۵ یا ۶ روز هفته خواهد بود. بر همین اساس مدارس دوره دوم متوسطه در روزهای پنجشنبه برای ارائه خدمات آموزشی تربیتی، فعال خواهند بود. مدارس سایر دوره‌های تحصیلی نیز به تشخیص مدیر مدرسه و با توجه به شرایط کاری، می‌توانند در روزهای پنجشنبه باز و فعال باشند.
در باره ساعات آموزشی نیز باید گفت که محدودیت در میزان ساعت یک جلسه آموزش حضوری وجود ندارد البته منوط به آنکه ملاحظات مربوط به تهویه کلاس درس اعمال شود.
در دستورالعمل توصیه شده است که در محیط‌های بسته زمان هر جلسه آموزش نسبت به شرایط عادی کوتاه‌تر شود. این میزان در پایه‌های اول تا سوم ابتدایی ( ۴۵ دقیقه) و در سایر پایه ها اعم از ابتدایی و اول و دوم متوسطه ( حداکثر ۶٠ دقیقه ) مناسب است.
تصمیم گیری در این زمینه به اقتضای شرایط مدرسه و کلاس‌ها از نظر امکان تهویه و رعایت دستورالعمل، به عهده شورای مدرسه و مدیر واحد آموزشی است.
البته ساعات آموزش غیرحضوری کمتر است؛ هر جلسه آموزش در فضای مجازی در پایه اول، دوم و سوم ابتدایی (٣٠دقیقه ) در پایه‌های چهارم تا ششم ( ۳۵دقیقه) و در همه پایه‌های اول و دوم متوسطه (۴۵دقیقه ) توصیه می‌شود.
مدارس هر دوره تحصیلی موظفند گزارش ویژگی الگوی ارائه خدمات آموزشی و تربیتی خود را در سامانه LTMS ثبت کنند و با تغیر وضعیت از غیرحضور ی به حضوری را نیز تکمیل کنند.
* اولویت‌های بازگشایی مدارس
اولویت بازگشایی حضوری بر اساس گروه‌بندی است. گروه اول: این گروه به دودسته تقسیم می‌شوند. دسته اول: تمامی مدارس کم جمعیت مناطق عشایری و روستایی (با تراکم کلاس‌های ١۵ نفر و کمتر) با توجه به اینکه اغلب در دسترسی به راهبردهای آموزشی مؤثر غیرحضوری محدودیت دارند و قادر به رعایت مفاد پروتکل‌ها در زمینه فاصله‌گذاری اجتماعی «بدون گروه بندی» هستند در شروع فعالیت‌های حضوری هر منطقه و ناحیه اولویت دارند.
دسته دوم: تمام مدارس مناطق عشایری، روستایی که تعداد جمعیت کلاس‌های آنها کمتر از ٣٠ نفر است که با توجه به مفاد دستورالعمل‌ها می‌توانند در صورت نیاز به کاهش تراکم کلاس، دانش‌آموزان هر کلاس را به دو گروه تقسیم کنند و با رعایت دقیق مفاد دستورالعمل، هر گروه ٣ روز در هفته آموزش‌های خود را به صورت حضوری دریافت کنند.
گروه دوم: در این گروه مدارسی قرار دارند که جمعیت دانش آموزی آن ها تا ٣٠٠ نفر است و از سوم مهر فعالیت‌های آموزشی و تربیتی خود را در شبکه آموزش دانش آموزی( شاد) به عنوان برنامه اصلی آموزشی پیگیری می‌کنند.
این دسته از مدارس بعد از بررسی و تکمیل فرم خود ارزیابی در صورتی‌که شرایط لازم برای فعالیت حضوری را دارا باشند، باید به سازماندهی کلاس‌های درس و اعمال گروه بندی مورد انتظار در این دستورالعمل بپردازند، و بعد از تعیین شیوه آموزش(حضوری/ غیرحضوری و یا ترکیبی از این دو روش)، تعیین تعداد روزهای حضور(٢ یا ٣ روز به تناسب تعداد گروه هر کلاس) و مشخص کردن شکل حضور هر گروه از دانش آموزان (زوج و فرد/ گردشی در هفته و… )، متناسب با شرایط دانش آموزان و مطابق با تصمیم شورای مدرسه و اعلام نظر به ستاد پروژه مهر منطقه یا ناحیه اقدام کنند و بعد از تأیید و اعلام نظر ادارات آموزش و پرورش منطقه، آموزش حضوری را آغاز کنند؛ آغاز فعالیت این گروه از مدارس ترجیحا از هفته اول آبان ماه خواهد است.
گروه سوم: شامل مدارسی می‌شود که بیش از ٣٠٠ نفر جمعیت دانش‌آموزی دارند. مناطق آموزشـی می‌توانند از نیمه دوم آبان ماه با رعایت کامل مفاد دستورالعمل و توجه به شـرایط و اقتضائات منطقه آموزشی در رسیدگی به درخواست بازگشایی این دسته از مدارس را در اولویت سـوم بررسـی کنند، منوط به آنکه مدرسه شرایط بازگشایی را داشته باشـد.
البته مدارس لازم است در هر شرایطی حدنصاب تراکم کلاسی را رعایت کنند. توصیه شده است تعداد روزهای آموزش حضوری این دسته از مدارس برای هر گروه در صورت اقتضـاء حداقل ٢ روز در هفته تعیین شود. آغاز فعالیت این گروه از مدارس ترجیحا از نیمه دوم آبان ماه خواهد بود.
ناگفته نماند که واکسیناسیون معلمان با حدود بیش از ۹۰ درصد معلمان انجام شده است و واکسیناسیون دانش‌آموزان نیز برای گروه ۱۲ تا ۱۸ سال در حال انجام است که تا دیروز بیش از ۳ میلیون دانش‌آموز واکسن تزریق کردند.
